Wat betekent het dollartekort in Bolivia en waarom is dit belangrijk voor Oikocredit

In 2024 kreeg Bolivia, waar Oikocredit 13 partnerorganisaties heeft, te maken met een ernstig tekort aan vreemde valuta, waaronder Amerikaanse dollars. Oikocredit deed haar eerste investering in Bolivia in 2010. In de loop van het jaar verslechterde de situatie aanzienlijk, waardoor diepere structurele zwakheden in de economie van het land aan het licht kwamen en er tot ver buiten de landsgrenzen rimpeleffecten optraden, ook bij Oikocredit.

Bolivia’s dollartekort en de gevolgen daarvan voor Oikocredit

Bolivia is sterk afhankelijk van de Amerikaanse dollar voor internationale transacties, zoals het aflossen van buitenlandse schulden en het importeren van essentiële goederen. Maar naarmate de deviezenreserves van het land afnamen, had de Centrale Bank moeite om aan de vraag tegen de officiële wisselkoers te voldoen.

Dit gebrek aan evenwicht leidde tot een groeiende parallelle markt. Medio 2024 was de niet-officiële wisselkoers gestegen tot meer dan 50% boven de officiële koers. In sommige gevallen werd de dollar verhandeld tegen 10 bolivianos, terwijl de officiële koers rond de 6,96 bleef hangen.

Voor Oikocredit betekende het tekort dat partners met leningsverplichtingen in buitenlandse valuta, euro’s of dollars, steeds duurdere manieren moesten vinden om hun lokaal verdiende bolivianos om te zetten in de vereiste terugbetalingsvaluta.

Waarom dit belangrijk is voor Oikocredit

Waar mogelijk biedt Oikocredit de mogelijkheid om in lokale valuta te lenen. Dit helpt partners om wisselkoersrisico’s te vermijden en maakt terugbetalingen voorspelbaarder, vooral voor organisaties waarvan de inkomsten volledig in de lokale valuta luiden.

Maar lenen in lokale valuta is niet altijd haalbaar. In Bolivia was de toegang tot betaalbare afdekkingsmechanismen beperkt en moesten leningen worden verstrekt in euro’s of Amerikaanse dollars. Dit betekende dat veel partners, die inkomsten in bolivianos verdienden, hun inkomsten moesten omzetten om hun leningen terug te betalen.

Wanneer Amerikaanse dollars schaars worden, of alleen beschikbaar zijn tegen een hoge premie op de parallelle markt, stijgen de kosten van terugbetaling. Zelfs voor organisaties die financieel gezond zijn. In sommige gevallen konden partners simpelweg niet aan de benodigde buitenlandse valuta geraken, waardoor tijdige terugbetaling onmogelijk wordt ondanks een goede operationele gang van zaken.

Deze vorm van wisselkoersdruk verhoogt het financiële risico van deze leningen. Naarmate de kans op vertraagde of onvolledige terugbetalingen toeneemt, moet Oikocredit meer voorzieningen aanleggen: financiële buffers om potentiële toekomstige verliezen in te dekken. Deze voorzieningen zijn in de huidige situatie verantwoord, maar hebben wel een directe invloed op het jaarresultaat van de coöperatie.

En Bolivia was geen op zichzelf staand geval. In heel Latijns-Amerika hadden landen als Peru in 2024 ook te maken met macro-economische en politieke instabiliteit, waardoor het kredietrisico in de hele regio toenam.

Lenen in lokale valuta: Oikocredits aanpak

Oikocredit verkiest om uit te lenen in lokale valuta. Dit vermindert het risico voor partners en helpt ervoor te zorgen dat hun terugbetalingen overeenkomen met de valuta waarin zij hun inkomsten genereren. Het is een kernonderdeel van onze strategie om een financieel duurzame impact te creëren.

Lenen in lokale valuta is echter afhankelijk van de beschikbaarheid van afdekkingsmechanismen, dit zijn financiële instrumenten die bescherming bieden tegen wisselkoersschommelingen. En dergelijke opties zijn niet overal beschikbaar of betaalbaar in elke markt.

In gevallen waar afdekking niet mogelijk is, dient Oikocredit leningen in euro’s of dollars te verstrekken, waarbij de partner het wisselkoersrisico draagt. Wettelijke en regelgevende kaders en bredere economische omstandigheden beïnvloeden ook of leningen in lokale of vreemde valuta haalbaar zijn.

In het geval van Bolivia leidde de combinatie van beperkte afdekking en een nationaal dollartekort tot grote uitdagingen, zelfs voor goed geleide partnerorganisaties. Daarom had de valutacrisis zo’n grote invloed op de activiteiten van Oikocredit in het land, en blijft het verstrekken van leningen in lokale valuta een belangrijke prioriteit waar de omstandigheden dat toelaten.

Het was ook een turbulent jaar voor de landbouw

De valutacrisis in Bolivia en de instabiliteit in de bredere regio kwamen op een moment dat veel van Oikocredits partners, met name in de landbouw, al onder druk stonden.

Landbouwfinanciering vormt een grote uitdaging door de fluctuerende marktomstandigheden, klimaatrisico’s en financiële instabiliteit in veel regio’s. Landbouw is echter een van de sectoren met de grootste maatschappelijke impact, omdat het kleine boeren rechtstreeks ondersteunt, de voedselzekerheid vergroot en de economische ontwikkeling in plattelandsgebieden stimuleert.

Landbouw is een van de belangrijkste sectoren van de coöperatie voor sociale impact, maar ook een van de meest kwetsbare sectoren voor externe schokken. In 2024 kwamen die schokken uit meerdere richtingen:

• Gevolgen van klimaatverandering: onvoorspelbaar weer, overstromingen en droogte beschadigden gewassen en verstoorden de productie.
• Volatiliteit van de grondstofprijzen: prijsschommelingen op de wereldmarkten leiden tot inkomensonzekerheid
• Regionale instabiliteit: Politieke en economische verstoringen zetten de activiteiten in plattelandsgebieden nog meer onder druk.

Deze elkaar overlappende uitdagingen, van valutaschaarste tot klimaatextremen, zorgden ervoor dat veel landbouwpartners onder grote financiële druk kwamen te staan. In reactie daarop werkte Oikocredit met hen samen om leningen te herstructureren, aflossingstermijnen te verlengen en waar nodig voorzieningen te verhogen, altijd met de focus op veerkracht op de lange termijn.

Deze aanpak weerspiegelt de bredere strategie van Oikocredit om met onzekerheid om te gaan: partners ondersteunen in moeilijke tijden en tegelijkertijd de financiële duurzaamheid van de coöperatie waarborgen.

Versterking strategie voor de toekomst

Ondanks sterke operationele prestaties, met bedrijfsinkomsten die 85,1 miljoen EUR bedroegen, zorgden de toegenomen risico’s ervoor dat Oikocredit aanzienlijk hogere voorzieningen moest treffen, vooral in Bolivia, Peru en de landbouwsector.

Deze voorzieningen, die als kosten geboekt worden, fungeren als een financieel vangnet en zijn essentieel voor een goed risicobeheer. Maar ze verlagen ook het resultaat aan het einde van het jaar. In 2024 leidden ze tot een geconsolideerd nettoverlies van 8,1 miljoen EUR, ook al bleven de onderliggende activiteiten stabiel. U kan hier het volledige jaarverslag van Oikocredit over 2024 downloaden.

Veerkracht blijft sterk

Ondanks deze uitdagingen heeft Oikocredit haar financiële sterkte behouden:

• De intrinsieke waarde per aandeel bleef hoog op 211,74 euro.
• De liquiditeit nam toe als gevolg van gezond financieel beheer.
• De coöperatie bleef een belangrijke sociale impact hebben in 52 landen.

Belangrijkste resultaten over 2024

• Geconsolideerd nettoresultaat: 8,1 miljoen euro negatief (2023: 1,6 miljoen euro positief)
• Bedrijfsresultaat: EUR 85,1 miljoen (2023: EUR 59,4 miljoen)
• Totaal geconsolideerde activa: EUR 1.147,0 miljoen (2023: EUR 1.156,9 miljoen)
• Totaal leden- en investeerderskapitaal: EUR 967,0 miljoen (2023: EUR 1.000,8 miljoen)
• Nettoliquiditeit als % van de totale activa: 14,8% (2023: 11,3%)
• Intrinsieke waarde per aandeel (NAV): 211,74 EUR (2023: 214,03 EUR)
• Uitstaande ontwikkelingsfinancieringportefeuille: EUR 1.105,3 miljoen (2023: EUR 1.084,7 miljoen)
• 487 partners in 52 landen (2023: 540 partners in 52 landen)
• Capaciteitsopbouw: 151 huidige en toekomstige partners hebben geprofiteerd van 64 initiatieven voor een bedrag van EUR 1,4 miljoen (2023: 85 partners; 40 initiatieven; EUR 1,0 miljoen)
• ESG: gemiddelde score voor partners op het gebied van milieu, sociaal en bestuur: 72,2% (2023: 71%)
• 46.361 individuele en institutionele investeerders (2023: 48.182)

Vooruitblik naar 2025

In de aanloop naar het 50-jarig bestaan in 2025 lanceert Oikocredit de Invest in Climate Action-campagne. Dit nieuw initiatief, een onderdeel van het Global Learning for Transformation & Advocacy-werk heeft als doel om mensen beter bewust te maken van de onevenredig grote gevolgen van de klimaatcrisis voor gemeenschappen met een laag inkomen en om verantwoorde investeringen in aanpassings- en mitigatieoplossingen te bevorderen.

Tegelijkertijd gaat Oikocredit door met het opbouwen van partnerschappen om mondiale uitdagingen aan te pakken: kwetsbaarheid voor klimaatverandering, ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en economische uitsluiting. Met bijna vijf decennia ervaring blijft de coöperatie zich inzetten om mensen centraal te stellen in deze wereld, zelfs in onzekere tijden.

In een wereld waarin lage-inkomenslanden worden geconfronteerd met een jaarlijks tekort van maar liefst 4,3 biljoen USD om de SDG’s, de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, te behalen – waarvan alleen al 1,8 biljoen USD nodig is voor klimaatmaatregelen – is de rol van organisaties als Oikocredit belangrijker dan ooit.

Mirjam ‘t Lam, algemeen directeur van Oikocredit: “Onze prioriteiten in 2025 zijn: een succesvol evenwicht vinden tussen impact, risico en rendement; duurzame voordelen creëren voor partnerorganisaties, mensen met een laag inkomen en hun gemeenschappen, door hen te ondersteunen bij het opbouwen van veerkracht; en onze leden- en investeerdersbasis laten groeien en tegelijkertijd een positief financieel en sociaal rendement bieden aan iedereen die ons kapitaal toevertrouwt.”

Oikocredits missie en visie

Het succes van Oikocredit in de afgelopen vijf decennia is een bewijs van haar inzet voor sociale impact. Door gemeenschapsontwikkeling prioriteit te geven boven financieel rendement, heeft de coöperatie talloze individuen en bedrijven kunnen ondersteunen en bewezen dat geld een krachtig middel kan zijn voor positieve verandering.

Door haar focus op sociale impact, strenge beoordelingsprocessen en inzet voor ethisch investeren, blijft Oikocredit aantonen dat financiële en sociale winst hand in hand kunnen gaan. De coöperatie blijft zich inzetten om te investeren in een betere toekomst, waarin kapitaal niet alleen wordt gebruikt om rijkdom te genereren, maar ook om gemeenschappen te verbeteren en blijvende sociale verandering teweeg te brengen.

Wilt u ook een verschil maken?

Als u een individu of instelling bent die een verschil wil maken door te investeren in Oikocredit om mensen met een laag inkomen te helpen hun leefsituatie te verbeteren, kunt u hier meer informatie vinden of u aanmelden voor onze nieuwsbrief.

Door te investeren in Oikocredit helpt u kansen te creëren voor mensen met een laag inkomen in meer dan 50 landen. Dat is investeren in mensen en echte sociale impact genereren. Want geld heeft de kracht om de wereld te veranderen.